Muzeum Regionalne w Rogoźnie otwarto 29 stycznia 1983 r. Mieści się ono w
zabytkowym, klasycystycznym budynku Ratusza Nowomiejskiego z lat 1826-1828. Z pierwotnego wyposażenia zachowały się drzwi do kasy miejskiej z 1914 r. oraz kilkanaście krzeseł z dawnej sali sesyjnej z końca XIX w.

Ekspozycją udostępnioną wĂłwczas zwiedzającym była stała wystawa historyczna „Z dziejĂłw RogoĹşna", prezentująca pamiątki związane z przeszłością miasta w większości pochodzące ze zbiorĂłw Wojciechy Dutkiewicz. Pierwszą wystawę czasową - „Malarstwo i grafika miejscowych twĂłrcĂłw amatorĂłw", otwarto 14 stycznia 1984 r. W styczniu 1991 r. Muzeum weszło w skład Rogozińskiego Centrum Kultury i Sportu (od 2000 r. Rogozińskie Centrum Kultury), a 3 maja 1991 r. Muzeum otrzymało imię Wojciechy Dutkiewicz.

Część ekspozycyjna Muzeum liczy ponad 350 m 2 i obejmuje wystawy stałe:historyczną, przyrodniczą i etnograficzną oraz salę wystaw czasowych. Do tej pory zorganizowano 153 wystawy czasowe z wypożyczeń z innych muzeów, osób prywatnych oraz zbiorów własnych. Zbiory liczą ponad 7000 eksponatów i są stale powiększane głównie dzięki ofiarodawcom i pracy własnej przyrodników. Działalność edukacyjna prowadzona jest w formie lekcji muzealnych, wykładów i konkursów oraz na zajęciach kółka przyrodniczego działającego przy Muzeum. Do tradycji weszły już imprezy plenerowe takie jak: Przegląd hejnałów miast Wielkopolski (przełom kwietnia i maja). Jarmark na św. Wita (w połowie czerwca) oraz ognisko pod dębem Przemysł II w rocznicę śmierci króla - 8 lutego.

Charakterystyka zbiorĂłw

Wystawa historyczna prezentowana jest w trzech salach.
Najstarsze ślady osadnictwa w okolicach Rogoźna pochodzą z paleolitu schyłkowego (12000-
8000 p.n.e.), z okresu neolitu (ok. 4200-1700 p.n.e.) oraz z epoki brązu, tzw. kultury łużyckiej
(1200-l000p.n.e.). W sali pierwszej, w części archeologicznej eksponowane są narzędzia krzemienne (siekierki, toporki, skrobacze, groty), ceramika kultury pomorskiej i łużyckiej oraz naszyjnik brązowy z epoki żelaza (hallstatt C 650-400 p.n.e.), wyłowiony z Jeziora Rogozińskiego w latachsiedemdziesiątych XX w. Obok rekonstrukcja grobu skrzynkowego z Owieczek oraz grób skrzynkowy znaleziony w Mokszu koło Parkowa w 1998 r., zawierający 8 popielnic (uzupełniony zdjęciami z miejsca znalezienia). Kolejne eksponaty pochodzą z okresu rzymskiego (nożyce, ceramika) oraz średniowiecza (topór, kopia miecza, kabłączki
skroniowe). Na uwagę zasługuje żelazny grot oszczepu z wczesnego średniowiecza (IX w.) znaleziony w Olszynie koło Rogoźna w 1995 r. Część archeologiczną wystawy uzupełniają tablice dydaktyczne: chronologiczna pradziejów oraz pradziejów Wielkopolski, wykaz stanowisk archeologicznych w mieście i gminie oraz współczesne zdjęcia niektórych stanowisk w okolicach Rogoźna, między innymi grodziska wczesnośredniowiecznego na Wójtostwie (Żydowska Góra). Znaleziskiem archeologicznym już z czasów nowożytnych jest
łódź-dłubanka z Nieszawy, z 1570 r., wykonana z drewna dębowego o długości ponad 3.5 m. Szczególne miejsce w ekspozycji zajmuje fragment poświęcony postaci króla Przemyśla II (kopia portretu wg. M. Bacciarellego, fotokopia sceny zamachu wg. J. Matejki, tekst lokacji miasta) oraz popiersie Przemysła II wykonane z marmuru przez miejscowego artystę Michała Niedźwiedzia w 2002 r., jak również współczesne zdjęcia miejsc noszących imię króla Przemyśla II ( Liceum Ogólnokształcące, osiedle mieszkaniowe, dąb). Poza tym w tej części ekspozycji prezentowane są faksymila przywilejów miejskich, broń,
dawne monety polskie, dzwon kościelny z 1691 r., kopie halabard XV-wiecznych, kos bojowych XIX-wiecznych oraz liczne sztandary. W gablotach eksponowane są dokumenty, fotografie i realia związane z okresem powstań narodowych. Osobna część stanowią dokumenty i fotografie dotyczące rogozińskich szkół uzupełnione fragmentem dawnej klasy z początku XX w. (ławki, tablica, globus, dzwonek, tabliczki do pisania, liczydło, cyrkiel, liniał).

Druga sala poświęcona jest zasłużonej rogozińskiej rodzinie Dutkiewiczów, gdzie obejrzeć można meble i przedmioty użytkowe z domu rodzinnego patronki Muzeum, portrety rodzinne oraz dokumenty, odznaczenia i zdjęcia.

W trzeciej sali prezentowane są liczne pamiątki cechowe, dawna prasa lokalna, fotografie i dokumenty stowarzyszeń sportowych i społeczno-kulturalnych. Końcowa część wystawy prezentuje pamiątki z okresu II wojny światowej i judaica oraz materiały przedstawiające dzieje Związku Harcerstwa Polskiego w Rogoźnie.
Wystawa etnograficzna zajmuje jedną salę, gdzie prezentowane są: naczynia i sprzęty drewniane ( masielnice, niecka, dzieĹźa i prasa do wyciskania owocĂłw), naczynia gliniane (dzbanek, patelnia, dwojaki, butle, serwis kawowy), sprzęty gospodarstwa domowego (wirĂłwka do mleka, garnek do palenia kawy, moĹşdzierz, kocioł miedziany do smaĹźenia powideł, młynki, korkownice), sprzęty do utrzymania higieny (Ĺźelazka na węgiel i duszę, maglownice ręczne, magiel firmy Mangel, tarki do prania, pralki ręczne „dukacze", pralka z napędem korbowym). Poza tym prezentowane są maszyny do szycia Singer i Frank, beczka do piwa z browaru rogozińskiego, słomiany ul „kĂłszka" i wirĂłwka do miodu oraz tradycyjny strĂłj damski z okolic RogoĹşna. Ciekawym eksponatem na wystawie jest kredens dębowy z końca XIX wieku z oryginalnym motywem roślinnym. Uwagę zwiedzających zwraca takĹźe ciekawie zdobione lustro stojące. Uzupełnieniem wystawy są zdjęcia przedstawiające budownictwo wiejskie okolic RogoĹşna.

SzczegĂłlną atrakcję naszego Muzeum jest stała wystawa przyrodnicza, ktĂłra cieszy się ogromnym zainteresowaniem wśrĂłd najmłodszych zwiedzających, jak i tych nieco starszych. Początkiem stałej ekspozycji była wystawa czasowa „Zbiory Brunona Maskę" przygotowana w czerwcu 1985 roku. Wystawa ta, po pewnej przebudowie, stała się wciąż poszerzaną stałą wystawą przyrodniczą, ktĂłra obecnie mieści się w trzech salach. KaĹźdy, ktĂłremu bliska jest przyroda znajdzie tu coś dla siebie. Zwiedzanie rozpoczynamy od części entomologicznej, na
którą składa się 18 gablot. Wśród nich 4 stanowią część kolekcji Brunona Maskę i prezentują motyle i chrząszcze. Uwagę zwiedzających przyciąga przedstawiciel zawisaków, zmierzchnica trupia główka (Acherontia atrops), która jest największym pod względem masy ciała motylem Europy i gatunkiem prawnie chronionym oraz pawica gruszówka (Saturnia pyri), największy pod względem rozpiętości skrzydeł motyl Europy. W pozostałych 14 gablotach prezentowane są motyle zebrane w Rogoźnie i okolicy w ciągu ostatnich 14 lat. Całość zawiera 187 gatunków z 17 rodzin, które reprezentowane są przez 685 okazów.
Zobaczyć można motyle dzienne ( pazie, bielinki, rusałki, modraszki, oczenice, powszelatki) oraz motyle nocne ( niedźwiedziówki, kraśniki, zawisaki, nasierszyce, pawice, garbatki, falice, wycinki, barczatki, brudnice, miernikowce).
Dalsza część pierwszej oraz część drugiej sali, to zbiory ssaków i ptaków eksponowane w układzie środowiskowym: lasy i zadrzewienia, osiedla ludzkie, łąki i bagna, pola uprawne i środowiska wodne. Kolekcja zawiera 27 gatunków ssaków z czterech rzędów oraz 125 gatunków ptaków z osiemnastu rzędów. W drugiej sali osobną gablotę zajmują kolekcje czaszek i jaj ptasich oraz muszle. Na ścianach eksponowane są trofea myśliwskie w postaci wypreparowanych głów dzików i wilka oraz wieńców jeleni, daniela, parostków saren i oręży
dzików. W pozostałej części drugiej sali prezentowane są zbiory paleontologiczne reprezentujące wszystkie okresy z dziejów Ziemi.

Trzecia sala w całości poświęcona jest geologii, na której oglądać można 70 okazów skał i230 minerałów.

Pod koniec roku wystawa przyrodnicza powiększy się o jeszcze jedną salę w całości poświęconą owadom okolic Rogoźna ze szczególnym uwzględnieniem motyli.
Wszystkich zainteresowanych zapraszamy bardzo serdecznie do naszego Muzeum.

Opr. Małgorzata Skwisz.